Chungum

Thursday, July 30, 2015

Palik Nih Tlaih Tikah a Herhmi Ralrinnak

Tukum hi zeitindek a si palik kut in mipi kan thi taktak. Tukum chung lawng hmanh hin minung 500 hrawng an thi cang. Kum dongh ahcun 1000 cu kan thi te la, tiah an zumh. Kum 2013 kum vial cun minung 461 lawng an thi. 2015 kum cheu i a thimi zat hmanh an tling lo. US palik pawl an riantuanning ttih a nung chin lengmang tinak a si. Hi a thimi hna hi a tam deuh cu palik nih tlaih tik ah biaalnak ruang le zaam ruang hin an si khun. Laimi US ram ummi zong hi an kan tlaih lengmang theu. Speed limit luan, stop sign ah tha tein dir lo ruang le zurit buin ningcang lo kan mongh ruang hin a si khun. Cucaah, palik nih an kan tlaih tik hin zeitindah kan um ziarziar lai i, palik (officer) pawl upat hmaizah bu tein kan chonh hna tihi ka tial duhmi a si. 


Palik nih an in tlaih tikah: 

1. Na mawtaw hnulei i an ra la. An mawtaw mei an ceu la. Naa theih lo i, na kal ceomo rih ahcun a awnh in an awnhter la. Tikah, an i tlaih bakin lamkam nangmah ca'h le officer pa ca'h i a safety nak ah na dir la. 

2. Na mawtaw chungte khan dai tein thu. Na mawtawt seh that. Na thutnak thlalang awng kha awng. A muih tuk ahcun na mawtaw chung mei vang. Officer pa nih na muihmai fiang tein an hmuh khawh lai i, na mawtaw chung zong a hmuh khawh la. 

3. Thinphang thlalau in um lo ding. Na thaw fak piin dawp le dai tein thu ko. Officer pa a rat kha hngak. Cawl bak lo ding. Na cawl ahcun palikpa nih meithal hriamnam lak aa tim mi ah an ruah sual la.

4. Na kut pahhnih khan a monghnak steering ah chia hna. Palikpa nih zeihmanh naa ken lo kha hmuhter. Seat belt i phoih lo ding. Naa phoih ahcun tangka a hlei in cawi a si. 

5. Na palhnak an in hal tikah "kaa thei lo" tiah leh ah a tha. Anmah nih an kan tlaihnak a ruang chim ding a si. Cun, upat ttihzah bu tein chawnhbiak ding an si. An kan tlaihnak a ruang an kan chimh hnu cun ngaihthiam hal ding hi kan rian a si.

6. Na licence le registration an hal lawngah na piah hna la. Anmah nih hal  hlanah i thlokdap lo ding. An kan hal hnu lawngah anmah hmuh lio ah kawlhawl ding. Culocun, Meithal le hriamnam dang a lami ah an kan ruah khawh. Palik ca'h zongah ttih a nung. Kanmah ca'h zongah a hmuh sang deuh kho (court hna kan kal sual cun). A cheu palik nih cun tangka zong a hlei in an cawiter tawn hna. A tha bik cu: DAI TEIN THUT ZIAR I KAN KUT PAHNIH STEERING CUNG I CHIAH HI A SI. 

7. Meithal na kan ahcun palikpa theihter. US states dang nih cozah law an ngeihmi a um. Meithal na ken ahcun palikpa tha tein na theihter hrimhrim la. Cu bantuk state hna cu "must informs state" an ti. Palikpa tha tein na theihter lai i na pek la. An in tlaih chung vialte palik nih fim chung khawhnak nawl tling tein an ngei. 

8. Na license le registration palikpa na pek khawh in na kut pahnih te khan na mawtaw steering ah chiah than ding. 

9. Palik paohpaoh upat ding an si. Khua le mipi himnak caah nunnak pek tiangin riantuanmi an si philhpiak lo ding an si. Tha tein chawnhbiak khawh i zuam ding. "Officer", "ma'am", "sir" tiin auh ding. Sweetheart le honey ti bantukin auh lo ding. 

10. Palik nih lunghrinhnak an ngeih sual i kan mawtaw chekhlat an duh ahcun al khawh an si. Cozah law a si. Fourth Amendment chungah aa talmi a si. Kanmah nawl bak a si. 

11. Palik he bia i al lo ding. An kan tlaihnak hmun khi biaalnak hmun a si lo. Court kalnak hmun address le nithla tha tein ticket aa tal dih. Cucaah, court hmun tu khin biaceihtu (judge) hmai ah biaalnak le kan duhlonak langhter ding a si. 

12. A hnu ah palik nih ticket te cu van pek a si. Cun min kan thut la. Cu minthutnak cu an kan tlaihnak ruangah tha tein tangka ka cawi la tinak le ka duh ahcun court zongah ka rak ra la, tinak ca'h a si. 

Palik tlaih cu a nuam lo kho taktak. Voi tam tuk tlaih ton ahcun mawtaw license chuh i baar a si. Saupi mawtaw mong kho loin um a si. Zurit buin mawtaw mong ko hi a hmuh sang khun. Kan mawtaw monghnak license an kan chuh pinah kan mawtaw insurance man zong a kai chinchap fawn. Point zong an kan pek. Cu point cu saunawn a tlau kho lo. Tikah, kan record zong a chia.  

US ram cu mataw loin khoi hmanh kal khawh a si fawn hoi lo caah mawtaw kong ahhin cun ahopaoh i ralring taktak ah a tha bik, ka ruah. Cucaah, hi capar  hi ka tial.



Zohchunhmi ca: http://www.artofmanliness.com/2013/02/15/what-to-do-when-you-get-pulled-over-by-the-police/

http://www.theguardian.com/us-news/2015/jun/10/the-counted-500-people-killed-by-police-2015






No comments:

Post a Comment