Hringtu Pale Dawtnak le Hringtu Pale Hna Nii Aa Thawhkehnak Tuanbia

A hmasa bik ah "father" a simi hringtu kan pale nan dihlak upatnak kan pek hna. Pathian tu nih taksa Thlarau damnak le nun khuasaunak in pe ko hna seh. Nan kan dawtnak hi a thuk in a sang. Mi tampi nih nule dawtnak deuh hi a thuk khun le a sang khun in an ruah tawn. Nain, ruah riangmang tikah nan kan dawtnak hi an i tia veve ko. Cu silo, keimah tu nule dawtnak ka teh bal lo ruang ah dek asi hnga. Zeisihmanh ah, hla phuahtu nih a ti bang, "dawtnak lakah sang bik, Bawi Jesuh Khrih dawtnak, changtu kapa dawtnak" a ti bang khan a si taktak. Nan fale caah nan rethei ning hi hmur le kaa in chim khawh ding asi lo. 

Malaysia in siseh, hika USA ram tiang zeitluk in dah fale ca'h le inn chungkhar khuasak tuntuknak ah nan retheih. Riantuan ning policy lei kan zoh ahcun Malaysia cu chim ding a um lo. Nain, miphun dang hna kut tangah toidor tein rian hraang nan tuan. Zeitluk nilin le ruahsur zongah nan rak ngol lo. An duhmi paoh an in fial hna. Khuachel ah an in vualhpamh pah hna. Malaysian holh le pakhat hmanh nan rak thiam fawn lo. A caan ahcun nan nihlawh tiang zong an in hlen chap bei rih hna. 

Malaysia nan riantuannak le nan thutdirnak kong i nan lungretheih tuk bu ah Kawlram nan fale kongah nan lungretheih aa chap rih hoi. Hawi eidin mi zong ei lo tein ka fale caah tiin tangka nan i khawn riangmang i nan kan kuat. Thil puan tha deuh zong i hrukaih thiam loin nan fale zawn nan ruat. Hawi kalnak zongah kal loin fale zawnruah ah inn um nan rak i hne. Hitluk palik a hraangmi le misual tampi lak ah a chukcho nan rak vai. A caan ahcun chuih le lamh tiangtiang zong nan rak ton a tlawm hrim lo mu. Vanchiat caan ah thonginn chung zong i rawltaam tihal in nan luh le chuah a um. Misual le damiah an tam tuk kaw, nam in sawh le fir le vuak zong nan rak tong. Zeitluk in nan ceiciar zongah fale zawn nan ruat i, kan sianginn kainak ca'h tiin tangka nan kan kuat. Sianginn an kai khawh lo ahcun fimnak an bau lai i, hawi an tluk sual lai lo ti nan rak phang. Nan re a theih tuk ko buin nan aw dawh bik le nan aw thlum bik tein nan kan chawnh zungzal fawn.  

Salm 103:8
"Pale nih an fale an zaangfah hna bantuk khin Bawipa nih amah a tihmi cu a zaangfah hna."

US ram nan phak zongah zei hlei lo. Fale ca'h le chungkhar khuasak tuntuknak ah tiin company ah nan lut top (Miraang holh zong nan thiam lo bu piin). Mitchimh vancau in rian te cu nan tuan ceomo ve. Mifim, mithiam le mirum timi Miraang pawl lakah tihphan bute cun nifatin riantuan nan i thawh. Zeitluk a kih le snow lak zongah fale caah tiin nan tho i nan kal. Nan ceiciar tuk buin fale duh herh cawknak ah tiin OT (overtime) nan i hne hoi. A caancaan ah hrocer zong nan tong. Holh nan thiam lo tikah mi nih nihsawh le zawmhtaih zong nan ton caan a um. Holh nan thiam lo ruangah mihrut bantukin an in chawn caan hna zong a tlawm loh. Nain, fale ca'h tiin lungsau thinfual tein nan i in ziar mu. Nule dawtnak zong kan ruah ahcun a tam tuk! A ngaingai ti ahcun nule dawtnak pek asi ah, pale dawtnak pek asi ah an i tluk dih ko. An kan dawt ning tu an i dang. Father's Day le Mother's Day hi komh in "Parent's Day" ti hna seh an palh la loh. Ai tluk tein upatnak kan pek veve hna awk asi. Ka nu nih a ka dawt deuh, kapa nih a ka dawt deuh ti a um hrimhrim loh. 

Cheukhat nih an chim tawnmi cu,"kan chung chuak fa taktak kan ngeih hlan hi cu, nule pa dawtnak theih khawh taktak a har ee" an ti. Cucu a hman tuk tiah ka ruah. Zeicatiah, ka hawi le mino deuh tete fa an van ngeih hin ka hal hram tawn hna i "a si" an ka ti tawn. Cu nih fiang tukin a langhtermi cu, a tu ahhin zeitluk in kan nule pa dawtnak kan hngalh kan ti zongah 100 ah 100 cun kan rak hngal thlu lo. Nule pa dawtnak hi tha tein ruah riangmang ahcun a thuk taktak. Ruah deuh paohpaoh ah hnarno ruh a ttam. Mi tampi cu hihi kan ruat bak tawn loh. Hi capar ka tial pah hmanh hin ka mithli ai dil ko. Cheukhat cu, nule pa an dam lio te le an kan nunpi lio te hin Mother's Day le Father's Day ah laksawng pek hmanh a thei lomi kan um rih. Cu Mother's Day le Father's nakin nifatin upatnak pek kan philh tawn lengmangmi hi asi. Nule pa cu "mithmuh Pathian" an si tiah Bible nih a kan cawnpiakmi hi kan philh tawn. Nule pa kan dawt hna i kan upat deuhdeuh hna paoh ah kan ngan a dam. Khua-awng kan pem. Kan lam a tluang. Kan nunkhua zong sau la i, abiapi bik in Pathian thluachuah tampi kan tinco la. Hihi, keimah pumpak ka ruah khawh tawk Father's Day tuanbia kan van rel hlan ah ruat ta usih ti ka duh caah kan van tial chihmi an si. Keimah nakin khua ruat kho le nule pa dawtnak a theimi lawngte nan si ko. 

Atu cu Father's Day aa thawhkehnak tuanbia cu van zoh hna usih. Mother's Day hi, Father's Day hlan in rak thokmi asi. Father's Day a thawkehnak tuanbia hi tampi tial ding a um lem lo bantukin tawi fiannak tein tial khawh kaa zuam ve la. 

Atu Father's Day kan ti lengmangmi a thoktu hi Ms. Sonora Louise Smart Dodd asi. Spokene, Washington ah a rak um. Unau paruk an si i amah hi upa bik asi. Kum 16 a si lio 1898 ah a nu nih fahrinnak (childbirth) in a rak thih taak hna. A nu nih siaherh ngain a fale paruk le a pasal William Smart cu nichuah lei Washington state an umnak leikuang (farm) ah a rak thihtaak hna. 

Ms. Sonora a pa hi U.S ram chak le thlang an rak i doh lio (Civil War) ah ralkap pakhat a rak si ve. Ms. Sonora a nu nih a thihtaak lio hin a pa cu ralkap saupi a sinak in a pension cang (veteran asi cang). Ruah lo piin an nu nih fahrinnak in a thihtaak hna tikah amah lawng nih a fale paruk cu a cawmken hna. Fa chuakkaa nausem le adang a fale panga hi pension a la cangmi ralkap nih van cawmken ding cu a fawi hrim lai lo. Nain, dawtnak le zawnruahnak nganpi he nungak tlangval puitlingpi an si tiang a zohkhenh ko hna. 

Ms. Sonora Louise Smart Dodd (Founder of Father's Day)

1909 ah Ms. Sonora cu Central United Methodist Church, Spokane, WA ah aa pum i Mother's Day service an rak hmang. Pastor pa nih nule dawtnak kong he pehtlaiin sermon a tuah lio ah Ms. Sonora thinlung ah ruahnak pakhat a hung chuak. Cucu, 'zeiruang dah hringtu nule lawng hi upatnak kan pek hna? Hitluk in hringtu kan pale dawtnak a thuk in a sangmi hi upatnak pek awk tlak hrimrhim an si ve' tihi asi. Tikah, timhtuahnak nganpi he an biakinn pastor pawl le local cozah pawl sinah Father's Day tuah ve dingin theihternak a rak tuah hna. An khuachung community YMCA ti bantuk zongah a rak theihter hna. 

Ms. Sonora ruahnak cu mipi an lung rak tling. Hnatlakpi nak an rak ngeih i avoi khatnak bik Father's Day cu Ms. Sonora a pa chuahni June 05 ah tuah dingin a rak hal chih lawlaw hna. Nain, timhtuahnak zeimawzat an hau rih caah, cozah riantuanmi le biakinn pastor pawl nih June thla zarh thumnak ah an rak thawn. Spokane, WA ahcun Ms. Sonora ruahnak cu a karh chinchin. Mipi nih an hnatlakpi bantukin a voikhatnak Father's Day cu June 19, 1910 ah an rak thok. Cu hnu cun, U.S ram pumpuluk nih Father's Day cu an van theih chinchin cio i, an van i cawn cio ve. 

Father's Day an rak thok hmasa biknak khua, Spokane, Washington

Hi Ms. Sonora nih ruahnak a chuahmi hi official in U.S ram pumpi national holiday cu asi rih lo. Nain, President tampi nih hna an rak tlakpi ko. President Woodrow Wilson nih hi ruahnak tha hi hnatlaknak a rak ngeihpi. 1924 ah President Calvin Coolidge zong nih hnatlaknak a rak ngeihpi lawng si loin "support" a rak tuah chap. Sau nan official minsen thutnak a rauh hnu 1966 kum ah, President Lyndon Johnson nih June thla zarh thumnak paoh cu Father's Day tuah dingin hnatlakpi nak min a rak thut. Nain, a zungzal in tuah dingah minsen thutnak rak tuah rih asi lo. Zeisihmanh ah, 1972 kum hin President Richard Nixon nih June thla zarh thumnak paoh cu a zungzal in Father's Day tuah ding le hringtu pale hna upatnak pek dingin official minsen thutnak a rak tuah. 

Ms. Sonora cu, kum 96 asi ah a thi ve. Spokane, WA ah an phum i, philhlonak lung zong an phun chih. Atu ahcun Father's Day hi, U.S ram chung lawng si loin vawleicung ram tampi an i cawn. Tuni tiangah Father's Day a lawmmi ram hi ram 50 tluk an si cang. Vawleicung ram tha timi Germany, Japan, France, le Australia zong nih an tuah ve. Nain, an tuahnak ni le thla hi an i dang. Cheukhat ram Singapore le Ireland te hna nih cun September zarhkhatnak ah an tuah i, Thailand ram hna nih cun December thla ah an tuah ve. Hi Father's Day ahcun, mitampi nih hringtu pale lawng siloin an pu le an putar zong upatnak an pek chih hna. Father's Day i hringtu pale hna laksawng an pek bik mi cu necktie hi asi. 

Zohchunhmi ca:

http://www.fathersdaycelebration.com/fathers-day-history.html

http://fathersdaybirthplace.com/includes/media/documents/FathersDayPressRelease_srcvb0110.pdf

Khoika hme Spokane, WA cu a um?