A tu ka tialmi hi keimah nih cun a biapi ngai, tiah ka ruah. Nannih nih teh zeitindek nan ruah ve hnga? A tu ka tialmi hi, a thei lomi tampi caah cun rian hmuhnak dingah a fawi lo. Company tampi ah riantuannak form (job applications) cu kan phit dih ko la. Sinain, company tampi nih auh kan tong tawn lo. Phone chawnh zong kan tong than tawn lo. Cun, a cheu cu a tu ka tialmi he pehtlai in rian phuah (terminated) zong a tongmi tampi an um. Cucu, ka carelmi chung le ka theih sawhsawh mi chung lawng in an si lo. Keimah pumpak ka mit hrimhrim in ka hmuh mi thil an si.
Facebook status i ca kan tial tikah siseh, hmanthlak kan thlah tikah siseh, "only me (keimah lawng nih hmuh khawh ding)," le "Friends (Ka Facebook hawi le lawng nih hmuh ding)," le "vawleicung dihlak nih hmuh khawh dingin tuahnak a um i vawleicung pumpi a cuang. Hi hna pathum hi Facebook i ca kan thlah tikah siseh, hmanthlak kan thlah tikah siseh, duhthim khawhnak Facebook nih a kan chiahpiakmi an si. Ca kan tial tikah, hmanthlak kan post tikah siseh, hi duhthimnak pathum ahhin zeidah kan i thim timi zoh ta lengmang a biapi tuk hringhran. An biapitnak a ruang tete a tanglei ah ka van langhter tuah hnik lai.
Voikhat cu ka riantuannak company ah Africa lei in a rami hawikom tha ngai pakhat ka ngei. Anih hi tlangval note a si ve i, Facebook deh a huam ngai. Nikhat cu kan supervisor nu he an i si. Riantuan pah in a Facebook kau lengmang caah kan supervisor nih fak lakin a sik. Ka hawipa cu amah palh si ko bu khan a thin a va hung ngai chap bei ve. Cu tikah inn a lawi cangkaa in kan supervisor nu cu heh tiah a Facebook status ah a phawmh ko. Kan supervisor nu min cu a tial i biatak tein a pamh len. Cucu, kan supervisor nu nih a rak hmuh diam ai. Cu bantuk cu "social media overlap" ti zongah an auh. Facebook i duhthimnak pathum kan ngeih mi ah zapi nih hmuh khawh dingin teh a rak tuah ko kha. A thaizing riantuannak a rak phak cu innka in rak bawh i human resources (HR) ah an luhpi. Manager pahnih he a thil sining an chimh i an fired. Rian in an chuah.
Hi nih hin thil tampi a kan cawnpiak. Kan Facebook kan catial ning pawl zong hin rak i ralring an herh tuk. Kan riantuannak siseh, kan sianginn kainak ah siseh, kan manager le kan saya le te hna kan Facebook friends i an um ahcun i ralrin chinchin ding a si. Cun, bia dawh lo le bia tha loin kan tialmi te hna zong hi kan tial dih le cangkaa in an rak dong lo. A fawinak in chim ahcun tial lo ahhin a tha bik ko. Kan Facebook i a ummi kan hawi le zeirel lo pakhat zong a si in ka hmuh. Micheu cu kan si lo. Tuni ah bia dawh lo hi tling tein kan status ah kan tial i a thaizing ah Bible ca hna thiam ngai in kan tial fawn. Zahan ah bia dawh lo, tuni ah Bible si cun zeitin hme kan hawi le nih thazaag an lak khawh la. Bia dawh lo tial a hmangmi kan si cun Bible ca caang zong tial lo lawlaw usih law a tha bik.
Ram thumnak ummi Lai mino cheukhat ca'h zongah i ralring a herh tuk. Cheu-khat Laipa zu dingmi cu zudin ziarziar hi kan thiam lo. Kan zudinnak kong hna hi Facebook tial hmangmi kan um. Cu lawng si rih lo. Kan zudinnak le kan zuritnak hmanthlak hna Facebook ah kan chiah top ko. Cun, nungak he zaan i kan vahnak le kan laamnak le kan i party nak zong kan chiah lulh mei ko. Cucu, Likes hna an va ngei ngai rih cu. A likes mi zong hi mi huaha lo lawngte kan si ve men lai. Cu bantuk hmanthlak chiah cu tthawn zong a si loh. Hruh celh lo ah ka chiahmi a si. Ramdang mi sinah le Khrihfa kan i ti fawn. Kan Facebook i an rak kan len tikah Khrihfa kan si nakin kan hmanthlak cu zoh ngam ding hmanh an si lo.
Kan tuan duhnak company ah riantuannak form kan phit. Tam ial kan phit. Sinain, an kan au than tawn loh. Phone chawnh zong kan tong than tawn loh. Kanmah nakin an duh deuhmi zong an rak auh hna ruangah a si kho. Sinain, kanmah le kanmah tein harnak kan i pek khawh ve thiamthiam. Cucu kan social media Facebook te pawl hna hi kan hmanthlak zoh dawh lo kan chiahmi le ka biachim holh rel chiatmi hi an si. Company tampi nih "social media policy" timi an ngeih ngawt. Nan company ah riantuan kan duh tiin form kan phit tikah hin zeibantuk minung dah an si timi hi an rak kan ngiat tuk ve. Kan social media hi an rak bih tuk. An rak kawl, an rak kan dotthlat ve. Kan zudinnak hmanthlak hna an hmuh ahcun zeitin hme interview an kan tuah duh hnga? Bia dawh lo he kan status hna i kan tial tik ahcun zeitin hme an company tuan ding cun phone an kan chawnh duh lai. Hi ruang ahhin mi tampi cu rian interview auh kan ton lonak le rian phuah kan tonnak cu an rak si theu.
Kan Facebook catial le kan hmanthlak chiahmi nih hin zeibantuk minung dah an si timi hi tam tuk a chim. Micheu cu kan Facebook chung le a leng i kan khuasakning hi an i dang tuk. Cun, micheu cu a leng i zoh dawh loin kan umnak le kan ziaza tha lo pawl hi Facebook chung luh piin vawleicung zapi nih hmuh khawh ding tiangin a langhter mi zong kan um fawn. Thil pakhat hi, Facebook chungah chiah awk aa tlak maw ti zong ruah ngai awk a um. Kan lungchuak paoh tial ding a si loh. Kan duhmi hmanthlak paoh zong post menmen ding an si loh. Micheu cu Facebook ah kan chungkhat le kan theih hngalhmi an tam tuk ruangah anmah um lo deunak social media dangdang ah duh paoh in hmanthlak a postmi hna kan um fawn.
High school kan rak kainak ah social media kan hmannak he ralringnak an kan pekmi a um. Heck piak ka timi cu kan thei lo kar i mi pakhat nih kan Facebook a thli tein an rak kan onpiak i an duhmi ca paoh an rak tial pinah kanmah ningzak siseh, tiah hmanthlak zoh dawh lo hna an rak post mi khi "heck" ka timi cu a si. Mah cu nu a sianginn kainak ah a si. A sianginn kainak pa pawl nih a phone an lakpiak. Phone app in a Facebook cu on cia in a rak i chia. Cu tikah, a siagninn kainak pa pawl nih cun anmah le an chia-tha bak kha hman an thlak le an post ko. Mi nih an rak heck piakmi kha pakhat nu a Facebook hawi le nih an thei ti lo. A mah ah an rel. Cu tikah an mawhchiat. An thingchiat i a donghnak cun sianginn kai hmanh huam loin a um pinah a donghnak ahcun amah le amah aa that lawlaw. Cu tluk cu social media hi a thawng. Mi pakhat nunnak tiang a hrawk kho. Hi a tuanbia a kan chimh lio ahhin nu cheukhat cu a ttap mi hna an um.
Cu caah, kan Facebook ahhin zei ca dah kan tial ti zong a biapi. Zei bantuk hmanthlak dah kan chiah ti zong i ralrin a biapi. Holh tha lo le hmanthlak zoh dawh lo hna hi cu a hrial khawh chungin hrial ding an si. Facebook hi a hman thiammi caah cun thatnak tampi a chuahpi. Sinain, mi daithlang le a hman thiam lomi caah cun ningzahnak, sung zatlaknak le thih lonak tiang a chuahpi ve. Cucu, tuni ah kan tonmi thil an si. Hmailei zongah kan ton lengmang dingmi thil an si. I ralring cio hna usih.
*Social media (facebook) hman ruangah nule va le chungkhar kar ah buainak a chuahpi mi buainak tampi an um rih. Kan peh than te lai.
Relchap: Laimi Nih Facebook Kan Hmannak Ah Ka Hmuhning
No comments:
Post a Comment